Pl:Lasy

Lasy

Opis

Mapowanie obszarów leśnych. Opis użycia tagów natural=wood oraz landuse=forest. Różne podejścia w oznaczaniu lasów.

Kategoria: Pokrycie ziemi

Tagi

natural=wood landuse=forest landcover=trees

Zarówno puszcza, plantacja sosny, czy śródpolny zagajnik to obszary zadrzewione. Jest kilka metod oznaczania takich terenów, najbardziej popularne to natural=wood oraz landuse=forest.

Istnieją różne metody ich użycia, sprzeczne ze sobą. W rezultacie nie ma konsekwentnej różnicy pomiędzy landuse=forest a natural=wood.

Istnieją jednak znaczne różnice w stosowaniu obu tagów przez niektórych użytkowników OpenStreetMap.

Problem jest skomplikowany, jako że część mapujących preferuje odmienne, sprzeczne podejścia w oznaczaniu.

W zależności od regionu, mogą istnieć (ale może też ich nie być) różnice pomiędzy obszarami oznaczonymi jako natural=* oraz landuse=forest. Różnice, jeśli są, zależą od osoby która zmapowała dany region. Czasami społeczności mapujących z różnych krajów osobno ustalają wytyczne tagowania lasów, na przykład lasy w Norwegii oznaczono głównie natural=wood, natomiast w sąsiedniej Szwecji landuse=forest. Z tego powodu, niemal wszystkie mapy lub projekty opierające się na danych OpenStreetMap traktują natural=wood i landuse=forest jako tagi synonimiczne obszarów zadrzewionych.

Zobacz: Woodland i Forest

Schematy oznaczania

Różnice w oznaczaniu obszarów zadrzewionych wynikają głównie z odmiennych sposobów w jaki ocenia się użytkowanie i zarządzanie obszarów zadrzewionych przez człowieka.

Najczęściej stosuje się podejścia nr 1 (z wyjątkiem tagu woodland=virgin) oraz nr 3, niekiedy też stosowane jest podejście nr 6 (przez użytkowników nie biorących pod uwagę różnic pomiędzy tymi tagami). Pozostałe podejścia stosowane są bardzo rzadko.

Następujące podejścia są preferowane przez różne grupy mapujących:

Podejście 1

• natural=wood do mapowania obszaru pokrytego drzewami
• landuse=forest do mapowania obszaru zarządzanego przez leśnictwo

Warto zauważyć, że to podejście jest akceptowane (renderowane) przez niemal wszystkie prezentacje danych Openstreetmap, np. Domyślny styl mapy.

Podejście 2

• natural=wood + managed=yes – do mapowania lasu zarządzanego
• natural=wood + managed=no – do mapowania lasu niezarządzanego przez człowieka w jakikolwiek sposób
• operator=* – opcjonalnie

Warto zauważyć że jednokrotne odwiedzenie lasu w niektórych przypadkach nie jest wystarczające; sprawdzenie czy obszar jest zarządzany przez leśnictwo może wymagać więcej rozeznania, dlatego niektórzy użytkownicy oznaczający lasy nie są zainteresowani poświęcaniem czasu na rozróżnianie lasów zarządzanych i niezarządzanych.

Podejście 3

• landuse=forest do mapowania lasu zarządzanego przez człowieka w jakikolwiek sposób. To podejście traktuje większość lasów jako zarządzanych, szczególnie w Europie.
• natural=wood do mapowania lasów pierwotnych (puszcz), bez leśnictwa.

Warto zauważyć, że to podejście jest akceptowane (renderowane) przez niemal wszystkie prezentacje danych Openstreetmap, np. Domyślny styl mapy.

Podejście 4

• wood=yes do oznaczenia obecności drzew. Użycie tagu wood=* do oznaczenia typu roślinności jest przestarzałe ale tag wood=yes jest nadal używany (choć bardzo rzadko – mniej niż 1000 razy w bazie danych [1]).
• natural=wood do oznaczenia lasu niezarządzanego. Wraz z tagiem wood=yes
• landuse=forest do oznaczenia lasu zarządzanego. Wraz z tagiem wood=yes

Podejście 5

• landcover=trees do oznaczenia obecności drzew. W tym podejściu nie oznacza się pochodzenia czy użytkowania drzewostanu. Bardzo rzadko używany znacznik do obszarów zadrzewionych (mniej niż 65000 razy w bazie danych [2]) w porównaniu z użyciem tagów natural=wood oraz landuse=forest.

Podejście 6

• natural=wood do mapowania obszaru pokrytego drzewami
• landuse=forest do mapowania obszaru pokrytego drzewami

To podejście nie zakłada jakiejś różnicy pomiędzy tymi tagami. Przykładowo, używane podczas mapowania ze zdjęć lotniczych, lub podczas przypadkowej wizyty w lesie, kiedy trudno ocenić charakter danego lasu.

Warto zauważyć, że to podejście jest akceptowane (renderowane) przez niemal wszystkie prezentacje danych OpenStreetMap, np. Domyślny styl mapy.

Dyskusja

Zalety poszczególnych podejść

• Podejście 1
  • Tagi pozostają spójne – pokrycie drzewami to niekoniecznie "zagospodarowanie terenu".
  • Nie wymaga od mapującego, aby wprowadził rozróżnienie pomiędzy lasem zarządzanym a lasem pierwotnym, co w niektórych przypadkach może być bardzo trudne nawet dla tego, kto zbierał dane w terenie.
  • Pozwala na oznaczanie obszarów użytkowanych przez leśnictwo, które niekoniecznie są zalesione (landuse=forest + natural=scrub).
  • Jest bardziej spójne z innymi oznaczeniami, jak np. zbiorniki wodne, które oznaczamy natural=water, wraz z ich ewentualnym zagospodarowaniem terenu.
• Podejście 2
  • Mapowanie lasów nie wymaga od mapującego, aby wprowadził rozróżnienie pomiędzy lasem zarządzanym a pierwotnym.
  • Informacja o tym czy las jest zarządzany jest w innym tagu niż natural=wood i landuse=forest
• Podejście 3
  • Częściej używane po tym jak bot zmienił oznaczenia istniejących wtedy lasów, tym sposobem.
• Podejście 4
  • Jak w Podejściu 1
  • Używamy tylko istniejących tagów.
  • Istniejące oznaczenia w dużej mierze zachowują swe znaczenie.
  • Dalsze tagi z grupy landuse można dodać aby wyróżnić las zarządzany do użytku rekreacyjnego/estetycznego, do produkcji drewna, lub ochrony przyrody.
• Podejście 5
  • Jest proste
  • Nie ma potrzeby wyróżnienia pochodzenia czy użytkowania drzewostanu.
  • Tam gdzie jest znane użytkowanie lub/i pochodzenie drzewostanu, można zastosować odpowiednie tagi.
• Podejście 6
  • Mapowanie lasów nie wymaga od mapującego, aby wprowadził rozróżnienie pomiędzy lasem zarządzanym a pierwotnym

Wady poszczególnych podejść

• Podejście 1
  • Jest sprzeczne z podejściami 2, 3, 4.
  • Wymaga od mapującego wprowadzenia rozróżnienia, co dla niektórych może być bardzo trudne. Niektórzy użytkownicy mapujący lasy mogą nie być zainteresowani aby wprowadzać takie rozróżnienie.
  • bardzo rzadko używany tag woodland=virgin, mniej niż 100 razy na całym świecie. Przestawienie się na ten schemat wymagałoby zmiany ponad 7 000 000 obecnie oznaczonych obszarów leśnych.
  • Jest sprzeczne z szerokim znaczeniem tagu landuse=forest jako oznaczenia obszarów leśnych. Ewentualne przestawienie się na ten schemat wymagałoby aktualizacji ze strony renderingów/projektów korzystających z danych.
  • Każdy las zmapowany według podejścia 6 wymagałby ponownego rozeznania.
• Podejście 2
  • Jest sprzeczne z podejściami 1, 3 and 4
  • Tag managed=* jest bardzo rzadko używany (mniej niż 6500 razy w bazie danych [3])
• Podejście 3
  • Wymaga od mapującego wprowadzenia rozróżnienia, co dla niektórych może być bardzo trudne. Niektórzy użytkownicy mapujący lasy mogą nie być zainteresowani aby wprowadzać takie rozróżnienie.
  • Jest sprzeczne z podejściami 1, 2, 4.
  • Każdy las zmapowany według podejścia 6 wymagałby ponownego rozeznania
  • Nie wymaga rozróżnienia pomiędzy landuse=forest, natural=wood oznaczonymi według tego podejścia lub innych.
• Podejście 4
  • Używa tagu wood=*, który jest już przedawniony.
  • Jest sprzeczne z podejściami 1, 2, 3
  • Każdy las zmapowany według podejścia 6 wymagałby ponownego rozeznania
  • Las oznaczony przez mapującego niekompetentnego/niezainteresowanego wprowadzaniem rozróżnienia pomiędzy zarządzanym a niezarządzanym lasem może być zignorowany przez renderingi/projekty korzystające z danych. W rezultacie użytkownicy nie byliby chętni, aby zacząć korzystać z tego podejścia.
  • Jest rzadko stosowane.
• Podejście 5
  • landcover=trees jest niepopularny i rzadko przedstawiany przez renderingi/projekty korzystające z danych. W rezultacie osoba która zmapowała w ten sposób lub ktoś edytujący później w tym samym regionie, użyją innego podejścia.
• Podejście 6
  • Nie wymaga rozróżnienia pomiędzy landuse=forest a natural=wood. W rezultacie jest odrzucany przez użytkowników, którzy preferują zachowanie odmiennego znaczenia tych tagów.

Ogólne uwagi dotyczące tego problemu

Przy mapowaniu ze zdjęć lotniczych bądź satelitarnych jest czasami trudno określić czy dany las jest użytkowany przez leśnictwo. W niektórych przypadkach, to może być trudne do określenia nawet w terenie. W rezultacie użytkownicy zazwyczaj stosują tagi landuse=forest oraz natural=wood według własnego uznania.

Rozmaitość podejść w oznaczaniu obszarów zalesionych jest problematyczna. Trudno domyślić się jakiego podejścia użyła osoba po raz pierwszy mapująca dany region, co sprawia problemy innym mapującym oraz projektom opartym o dane OpenStreetMap.

Dodatkowe tagi

• name=* – nazwa lasu (jeśli istnieje)
• landcover=trees
• leaf_type=broadleaved/needleleaved/mixed – opisuje typ listowia (np.liściasty)
• leaf_cycle=deciduous/evergreen/mixed – opisuje fenologię listowia (np. gubiące liście)
• crop=* – opisuje kierunek wykorzystania lasu (tylko w przypadku lasów gospodarczych)

Skala od sztucznej plantacji leśnej lasu do naturalnej puszczy

Warto zauważyć że nawet jeśli mapujący zgodzą się że natural=wood i landuse=forest mają inne znaczenie a to pierwsze należy do naturalnych lasów pozostaje problem w którym momencie las przestaje być naturalny.

Poniższe to kila przykładów ciągłego przejścia od "w pełni naturalny las" do "w pełni sztuczna plantacja drzew".

• Las jedynie z pośrednim wpływem człowieka (zanieczyszczenie powietrza na skalę globalną, zmiany klimatyczne)
• Jedyna aktywność to drobne zbieractwo
• Jest wycinka drzew ale jedynie w celach ochrony przyrody (usuwanie gatunków inwazyjnych, usuwanie drzew zaatakowanych przez szkodniki)
• Wycinka komercyjna pod pretekstem ochrony przyrody
• Limitowana wycinka lasów naturalnych tak że las się odbudowuje samoczynnie
• Limitowana wycinka lasów wyglądających jak naturalne, ale w rzeczywistości w pełni zarządzane przez człowieka (sadzenie, wycinka)
• Las w danym momencie jest chroniony, ale w przeszłości był intensywnie wykorzystywany gospodarczo (np. intensywna wycinka 60 lat temu)
• Las rosnący naturalnie gdzie stara monokultura leśna zostały zniszczona przez masowe pojawienie się szkodników
• Sukcecja lasów na opuszczonych pastwiskach, w przyszłości las będzie wycięty na cele komercyjne
• Sukcecja lasów na opuszczonych pastwiskach, w przyszłości las będzie chroniony
• Intensywna gospodarka leśna w celu ochrony wybranego gatunku
• Plantacja leśna z wieloma gatunkami drzew, zbliżona do naturalnego lasu
• Monokulturowa plantacja leśna w przeszłości, obecne chroniony teren
• Monokulturowa plantacja leśna

Ten sam las może mieć ślady wielu takich etapów. Mogą być równocześnie ślady naturalnego lasu, gospodarki leśnej, rabunkowej wycinki drzew, ponownie kontrolowanej gospodarki leśnej a obecnie las może być w terenie chronionym.

Mapowanie obszarów zadrzewionych przy próbie rozróżnienia lasów objętych leśnictwem i naturalnych

Przy rozróżnianiu lasów przez użytkowników OpenStreetMap, najpowszechniej stosuje się kryterium zarządzania lasu w celach gospodarczych (leśnictwo). Warto zauważyć że w Polsce praktycznie nie istnieją lasy, które nie są zarządzane w celach gospodarczych, wyrąb prowadzony jest również w parkach narodowych i innych terenach chronionych.

Las zarządzany ma wiele obiektów, które mogą być dodane przez mapującego w terenie, jednak większość z nich jest niewidoczna na zdjęciach lotniczych/satelitarnych:

• sieć dróg dla pojazdów leśnictwa
• obszary zrębów, młodników
• zazwyczaj regularne granice lasu
• drzewa posadzone w regularnych rzędach (niemal zawsze w przypadku plantacji leśnych)
• zazwyczaj brak martwych drzew
• pnie po ściętych drzewach

Jednak w wielu przypadkach nawet wizyta w terenie nie jest jednoznaczna. Dany las może mieć zarówno tereny wykorzystywane gospodarczo, jak i obszary chronione lub niewykorzystywane gospodarczo w danym momencie. Ponadto obszar leśny który w danym momencie nie ma śladów zarządzania widocznych dla danej osoby może być w rzeczywistości lasem gospodarczym.

Najczęściej otrzymywanym surowcem jest drewno. Niektóre lasy są zarządzane do otrzymania innych surowców jak np. korek lub lateks. Zobacz: [4]

Obszar oznaczony tagiem landuse=forest niekoniecznie musi być pokryty drzewami (np. zręby), w przeciwieństwie do natural=wood.

Warto zauważyć, że w przypadku wycinanego lasu pierwotnego w celu uzyskania ziemi (np. lasy tropikalne) stosowany jest tag natural=wood.

Niektórzy mapujący stosują tag landuse=forest do każdego lasu, który jest w jakikolwiek sposób użytkowany przez człowieka. Jednak stosując ten tag w szerszej interpretacji, trudniej jest zastosować wyraźne rozróżnienie od tagu natural=wood.

Tag landuse=forest jest używany przede wszystkim w rozwiniętych rejonach świata, gdzie środowisko naturalne zostało silnie przekształcone, jak np. Europa Zachodnia i Środkowa. Niemal wszystkie duże obszary leśne na tym obszarze są zarządzane przez leśnictwo.

Typy lasów, do których ten tag jest powszechnie stosowany:

• lasy zarządzane w celach gospodarczych (zazwyczaj do produkcji drewna)
• plantacje leśne, sztuczne monokultury (np. plantacja sosny lub kauczukowca)

Tag natural=wood jest używany przede wszystkim w mniej rozwiniętych lub bezludnych regionach świata, często z nietkniętym środowiskiem naturalnym, jak np. Europa Wschodnia, Ameryka Łacińska lub Azja. Niemal wszystkie obszary leśne w tych regionach są pochodzenia naturalnego, a gospodarką leśną objęte są jedynie niektóre obszary. W rejonach bardziej rozwiniętych jak Europa Zachodnia, ten tag jest używany w przypadku zazwyczaj mniejszych obszarów leśnych jak lasy na nieużytkach lub zagajniki śródpolne.

Typy lasów, do których ten tag jest powszechnie stosowany:

• lasy pierwotne (np. puszcza Amazońska, tajga)
• lasy na nieużytkach (np. las na stromym zboczu, las wyrosły na opuszczonym polu uprawnym)
• zagajniki śródpolne (np. las wzdłuż rzeki lub potoku)
• zadrzewienia na obszarach zurbanizowanych (np. las na osiedlu, las w parku)

W najbardziej szerokiej interpretacji, tag natural=wood może zostać użyty do każdego lasu, natomiast landuse=forest jest tagiem do lasów użytkowanych przez człowieka.

Rendering

Bardzo trudno domyślić się który schemat oznaczania zastosował pierwszy użytkownik mapujący lasy w danym regionie, dlatego w praktyce zarówno natural=wood oraz landuse=forest są interpretowane jako "obszary porośnięte drzewami".

Na mapach lasy są tradycyjnie przedstawiane zielonym kolorem. Kiedy tag leaf_type=* został dodany, na mapie mogą ukazać się symbole drzew iglastych, liściastych bądź mieszanych.

Możliwy rendering obszarów zadrzewionych

Tag	Rendering	Opis	Zdjęcia
leaf_type=broadleaved		Las liściasty.
leaf_type=needleleaved		Las iglasty.
leaf_type=mixed		Las mieszany.

Zobacz również

• natural=wood
• landcover=trees
• landuse=forest
• landuse=logging
• leaf_type=* oraz leaf_cycle=*
• When should we use landuse=forest rather than natural=wood? na stronie pomocy help.openstreetmap.org
• natural=tree do mapowania samotnych lub znaczących drzew
• natural=scrub do mapowania obszarów porośniętych krzewami
• Habitat
• plant_community=* do określenia typu zbiorowiska roślinnego (pojęcie z botaniki)
• species=* do określenia nazwy gatunkowej (naukowej)
• taxon=* do określenia ogólnej nazwy naukowej
• Pl:Roślinność – podsumowanie tagów różnych typów roślinności
• man_made=clearcut – zrąb, wycinka, poręba

Powiązane projekty OSM

Strona Wiki dotycząca środowiska naturalnego Environmental OSM