Pl:Znakowanie dróg w Polsce/Porównanie autostrad i dróg ekspresowych

Uwaga. Ten artykuł to nie jest porada prawna. Jedynie próba zgrubnej ekstrakcji informacji na temat tego, czy różnice między autostradami a drogami ekspresowymi w Polsce są faktycznie tak straszne, jak je niektórzy malują.

Przepisy prawa

Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym

Podobieństwa

• Art. 2. ust. 3. i 4. – obie drogi to drogi oznaczone odpowiednimi znakami drogowymi, przeznaczone tylko do ruchu pojazdów samochodowych, z wyłączeniem czterokołowca
• Art. 10. ust. 6. – obie drogi są wyłączone spod zarządu prezydenta miasta, także jeśli chodzi o jeśli o wydawanie zezwoleń kategorii V na przejazd pojazdu nienormatywnego (Art. 64d. ust. 4.)
• Art. 16. ust. 2a. – na obu drogach kierujący pojazdem ciężarowym lub zespołem pojazdów może korzystać wyłącznie z dwóch prawych pasów ruchu
• Art. 19. ust. 3a. – na obu drogach kierujący pojazdem jest obowiązany zachować minimalny odstęp między pojazdem, którym kieruje, a pojazdem jadącym przed nim na tym samym pasie ruchu
• Art. 20. ust. 3. pkt. 2. ppkt. a. – na obu drogach prędkość dopuszczalna poza obszarem zabudowanym zespołu pojazdów lub pojazdu innego niż samochód osobowy, motocykl lub samochód ciężarowy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t wynosi 80 km/h
• Art. 20. ust. 4. – na obu drogach dopuszczalna prędkość autobusu spełniającego dodatkowe warunki techniczne wynosi 100 km/h, w tym celu podlega takim samym badaniom (Art. 81. ust. 11. pkt. 8) przeprowadzanym w tym samym miejscu (Art. 83. ust. 1a.)
• Art. 23. ust. 2. – na obu drogach zabrania się cofania pojazdem
• Art. 24. ust. 13. – na obu drogach kierującemu pojazdem ciężarowym zabrania się wyprzedzania pojazdu jeśli ma wyłącznie dwa pasy ruchu
• Art. 49. ust. 3. – na obu drogach zabrania się zatrzymania lub postoju pojazdu w innym miejscu niż wyznaczone w tym celu
• Art. 50. – na obu drogach kierujący pojazdem jest obowiązany sygnalizować postój pojazdu silnikowego lub przyczepy, na obu drogach w każdym przypadku (ust. 1.) i na obu drogach w ten sam sposób (ust. 2.)
• Art. 54. ust. 2a. – z obu dróg kierujący pojazdem wykonujący na drodze prace porządkowe, remontowe lub modernizacyjne może korzystać nawet wtedy, gdy pojazd ten nie jest pojazdem samochodowym lub jego konstrukcja uniemożliwia rozwinięcie prędkości co najmniej 40 km/h (i to zezwolenie dotyczy explicite obu typów dróg pomimo faktu, że na drodze ekspresowej nikt poruszania się pojazdom którym konstrukcja uniemożliwia rozwinięcie prędkości co najmniej 40 km/h nie zakazał :))) )
• Załącznik nr 1 – na obu drogach nie obowiązuje kategoria I zezwolenia na przejazd pojazdu nienormatywnego

Różnice

• Art. 2. ust. 3. i 4. – po autostradzie nie mogą się poruszać pojazdy, które na równej, poziomej jezdni nie mogą rozwinąć prędkości wynoszącej co najmniej 40 km/h, w tym również w razie ciągnięcia przyczep, a po drodze ekspresowej mogą
• Art. 20. ust. 3. pkt. 1. – na autostradzie prędkość dopuszczalna poza obszarem zabudowanym samochodu osobowego, motocykla lub samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t wynosi 140 km/h, a na drodze ekspresowej 120 km/h (dwujezdniowej) lub 100 km/h (jednojezdniowej)
• Art. 31. ust. 2. pkt. 5 – na autostradzie zabrania się holowania (z wyjątkami), a na drodze ekspresowej nie

Specyficzne

• Art. 22. ust. 6. – na autostradzie zabrania się zawracania zawsze, a na drodze ekspresowej z wyjątkiem skrzyżowania lub miejsca do tego przeznaczonego – tyle że takie skrzyżowania już nie istnieją więc w praktyce też zawsze

Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych

Podobieństwa

• Art. 3. pkt. 2 – obie drogi zaliczane są do dróg o ograniczonej dostępności
• Art. 4. pkt. 10. i 11. – obie drogi to drogi której jezdnie główne są przeznaczone wyłącznie do ruchu pojazdów samochodowych, łączące lub krzyżujące się na różnych poziomach z innymi drogami transportu lądowego i wodnego, oznaczone odpowiednimi znakami drogowymi
• Art. 4a. ust. 1. – Rada Ministrów określa sieć autostrad i dróg ekspresowych (jedną sieć!)
• Art. 5. ust. 1. pkt. 1. – obie drogi (oraz drogi leżące w ich ciągach do czasu ich wybudowania) zalicza się do dróg krajowych
• Art. 10. ust. 5a¹. – sejmik województwa nie może pozbawić kategorii drogi wojewódzkiej odcinka drogi krajowej zastąpionego drogą obu typów
• Art. 13a. – zadania w zakresie budowy i eksploatacji obu dróg są realizowane na tych samych zasadach
• Art. 18. ust. 1. pkt. 11. – plany działań ratowniczych dla obu dróg opracowywane są na tych samych zasadach
• Art. 18a. ust. 3a. – oddziały regionalne GDDKiA realizują zadania w zakresie poszczególnych dróg obu typów
• Art. 19. ust. 5. i 5a. – obie drogi są wyłączone z zarządu przez prezydenta miasta i zarząd związku metropolitalnego
• Art. 24ga. ust. 1. – dla obu dróg obowiązują takie same przepisy dotyczące zarządzania bezpieczeństwem dróg lub ich odcinków poza transeuropejską siecią drogową
• Art. 25. ust. 3. – dla obu dróg budowa, przebudowa, remont, utrzymanie i ochrona skrzyżowania lub węzła należy do jej zarządcy

Różnice

• Art. 4. pkt. 10. i 11. – na autostradzie muszą występować (z wyjątkami) dwie jezdnie główne, a na drodze ekspresowej dopuszcza się istnienie tylko jednej jezdni głównej – tyle że takie drogi stanowią ledwie kilka procent sieci

Specyficzne

• Art. 4. pkt. 10. i 11. – na autostradzie nie są dopuszczone skrzyżowania z drogami publicznymi, a na drodze ekspresowej są dopuszczone wyjątkowo – tyle że takich już nie ma
• Art. 43. ust. 1. – obiekty budowlane przy drogach oraz niebędące obiektami budowlanymi reklamy umieszczone przy drogach poza obszarami zabudowanymi, powinny być usytuowane w odległości od zewnętrznej krawędzi jezdni co najmniej (w terenie / poza terenem zabudowy) – 30 / 50 m dla autostrady i 20 / 40 m dla drogi ekspresowej – ma to raczej marginalny wpływ na komfort jazdy po takiej drodze

Ustawa z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym

Podobieństwa

• Art. 1. ust. 3., 4. i 5. – przepisy całej ustawy odnośnie budowy, eksploatacji i odpłatności autostrad stosuje się także do dróg ekspresowych (niby tylko jeden artykuł ale jednak znaczy całkiem sporo ;) )

Różnice

Brak możliwych różnic ze względu na brzmienie Art. 1. oraz niewyłączenie w ustawie dróg ekspresowych spod żadnego przepisu.

Parametry techniczne

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach

TODO

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych

Podobieństwa

• § 4. pkt. 6. – obie klasy dróg mogą posiadać jezdnie zbierająco-rozprowadzające
• § 12. ust. 1. – obie klasy dróg to drogi zamiejskie i tylko one nie mogą być ulicami
• § 12. ust. 3. – obie klasy dróg są przeznaczone wyłącznie dla dróg kategorii krajowej
• § 15. ust. 1. – obie klasy dróg mają wspólną definicję pożądanych przekrojów
• § 15. ust. 7. – dla obu klas dróg dopuszcza się zaprojektowanie jezdni dodatkowej
• § 21. – obie klasy dróg nie mogą mieć serpentyn
• § 23. ust. 1. pkt. 1. – obie klasy drogi mają razem zdefiniowane parametry pobocza
• § 23. ust. 6. – obie klasy drogi mają pobocza częściowo o nawierzchni twardej w postaci pasa awaryjnego o szerokości 2,50-3,00 m i częściowo o nawierzchni gruntowej
• § 23. ust. 8. pkt. 1. – obie klasy drogi mają opaskę wewnętrzną o szerokości 0,50-0,75 m (standardowo 0,75 m)
• § 34. ust. 5. pkt. 1. – dla obu klas dróg do przekraczania drogi przez pieszych projektuje się tunel lub wiadukt dla pieszych albo pieszych i rowerów
• § 47. ust. 1 – obie klasy dróg w normalnych warunkach dla ruchu i obsługi pojazdów transportu zbiorowego powinny mieć jezdnię dodatkową
• § 53. – obie klasy dróg posiadają miejsca obsługi podróżnych (ust. 1.), które są lokowane dla obu klas w takich samych odległościach (ust. 3.) i dla obu klas w takim samym usytuowaniu (ust. 4.)
• § 55. ust. 1. – obie klasy dróg nie mogą posiadać zjazdu zwykłego i tylko one nie mogą go posiadać nawet w trudnych warunkach
• § 56. ust. 1. – obie klasy dróg mają takie same zasady projektowania wyjazdów i wjazdów
• § 57. ust. 1. – obie klasy dróg mają takie same zasady projektowania połączeń innymi drogami
• § 60. ust. 3. – obie klasy dróg mają takie same zasady projektowania typów węzłów
• § 61. ust. 1. – obie klasy dróg nie dopuszczają wjazdu/wyjazdu po lewej stronie w żadnym wypadku
• § 63. ust. 1. – obie klasy dróg mają takie same zasady obliczania długości pasów wyłączania
• § 68. – obie klasy dróg mają projektowane obwody utrzymania drogi
• § 80. ust. 1. pkt. 1 – obie klasy dróg mają taką samą minimalną wysokość skrajni – 5,00 m
• § 83. ust. 7. – obie klasy dróg mają takie same zasady projektowania odwodnienia powierzchniowego
• § 85. – obie klasy dróg zabezpiecza się przed skutkami awarii urządzeń piętrzących wodę
• § 89. – obie klasy dróg mają takie same odległości barier i osłon od krawędzi pasów ruchu i awaryjnych
• § 91. – obie klasy dróg grodzi się obustronnie na całej długości
• § 108. ust. 1. pkt. 1. – obie klasy dróg mają taką samą klasę obciążenia ruchomego pojazdami samochodowymi na potrzeby projektowania mostów, wiaduktów lub konstrukcji oporowych
• Załącznik nr 3 ust. 3. – obie klasy dróg mają takie same zasady uzgadniania warunków bezpieczeństwa pożarowego
• Załącznik nr 3 ust. 4. – obie klasy dróg mają takie same parametry przejazdów awaryjnych przez środkowy pas dzielący
• Załącznik nr 3 ust. 4. – obie klasy dróg mają takie same zasady projektowania zjazdów, wyjazdów lub wjazdów awaryjnych
• Załącznik nr 3 ust. 11. – obie klasy dróg mają takie same zasady zaopatrzenia w wodę do celów ratowniczych w pasie drogowym
• Załącznik nr 3 ust. 22. – obie klasy dróg mają w swoim obwodzie utrzymania takie same wyposażenie centrum koordynacji działań ratowniczych
• Załącznik nr 3 ust. 23. – obie klasy dróg mają w takie same zasady wyposażenia w sprzęt gaśniczy i ratowniczy

Różnice

• § 13. ust. 1. – dla klasy A prędkość do projektowania to 120-140 km/h (standardowo 140 km/h), a dla klasy S to 90-130 km/h (standardowo 130 km/h)
• § 17. ust. 1. – dla klasy A szerokość pasa ruchu to 3,50-3,75 m (standardowo 3,75 m), a dla klasy S 3,25-3,75 m (standardowo 3,50 m)
• § 23. ust. 6. – dla klasy A standardowa szerokość pasa awaryjnego to 3,00 m, a dla klasy S 2,50 m (ale w obu klasach obie te szerokości są dozwolone)
• § 47. ust. 2. – dla klasy A w trudnych warunkach ruch i obsługa pojazdów transportu zbiorowego może się odbywać tylko na jezdni zbierająco-rozprowadzającej, a dla klasy S w trudnych warunkach może się odbywać nie tylko na jezdni zbierająco-rozprowadzającej, ale także na jezdni głównej, takie same zasady dotyczą też projektowania zatok przystankowych (§ 50. ust. 2)
• § 63. ust. 2. – dla klasy A nie dopuszcza się projektowania kierunkowego pasa wyłączania przy jednoczesnym ograniczeniu prędkości dopuszczalnej do wartości, która zapewnia odpowiedni poziom bezpieczeństwa ruchu, a dla klasy S jest to dopuszczone
• Załącznik nr 3 ust. 18. – dla klasy A projektuje się system stacjonarnych urządzeń łączności alarmowej, który umożliwia osobom znajdującym się w pasie drogowym wezwanie pomocy w ciągu całej doby, a dla klasy S nie ma takiego wymogu

Specyficzne

• § 61. ust. 2. – dla klasy A nigdy nie dopuszcza się przeplatania na jezdni głównej, a dla klasy S można to zrobić jeśli dopuszczalna prędkość wynosi nie więcej niż 80 km/h – jednak nie jestem pewien czy w ogóle istnieją takie odcinki
• § 91. – dla klasy S nie trzeba grodzić dojścia do przystanku transportu zbiorowego przy jezdni głównej – dla klasy A taki wyjątek nie jest potrzebny, bo nie może na niej być takich przystanków, a i na klasie S taka sytuacja jest możliwa jedynie w trudnych warunkach