User:User:Szalona entropia/Sandbox/Znakowanie dróg w Polsce (propozycja zmian)
NOWA WERSJA ROBOCZA Artykułu Znakowanie dróg w Polsce |
Na tej stronie znajdziesz krótkie i łatwe w przyswojeniu informacje dotyczące mapowania dróg w OpenStreetMap. Stanowi ona opracowanie używania klucza highway=* na terenie Polski, choć duża część poniższych informacji zgadza się z globalnym systemem mapowania. Przed przeczytaniem tego artykułu warto zapoznać się z głównym artykułem opisującym zastosowanie tego znacznika.
Drogi samochodowe
Poniżej zaprezentowano skrócony opis rodzajów dróg samochodowych i ich zastosowanie na mapie Polski wraz z przykładami. Po bardziej szczegółowe opisy zajrzyj na podstrony poświęcone poszczególnym typom dróg.
Podstawowe rodzaje dróg
Klasyfikacja dróg w OSM nie jest tożsama z klasyfikacją urzędową. Klasyfikacja urzędowa często jest dobrą bazą do ustalenia rodzaju drogi w OSM, ale nie należy się jej ściśle trzymać. Przykładowo, częstym błędem jest przeświadczenie, że każda droga wojewódzka powinna być oznaczona secondary
. Istnieją zarówno drogi wojewódzkie, które można oznaczyć jako trunk
, jak i takie, które powinno oznaczyć się unclassified
. Do określania urzędowej klasyfikacji drogi służą dedykowane znaczniki, opisane w dalszej części tego artykułu.
Analizując daną drogę należy prawidłowo zidentyfikować jej funkcję w sieci dróg i rozpatrywać jako całość. Może to być np. odcinek od centrum miasta do autostrady, odcinek drogi między dwoma miastami, droga międzynarodowa przecinająca cały kraj. Niedopuszczalne jest "pocięcie" drogi na fragmenty i dobieranie różnych klasyfikacji dla poszczególnych fragmentów. Wyjątkiem są drogi typu motorway
i trunk
(powiązane z parametrami jakościowymi) oraz drogi budowane etapami, które docelowo mają stworzyć spójną całość.
W związku z powyższym, dobór typu drogi w OSM (zwłaszcza dróg o klasyfikacji pomiędzy primary
a unclassified
) często może mieć charakter uznaniowy. W przypadkach wątpliwych i spornych zalecana jest konsultacja z lokalną społecznością i z bardziej doświadczonymi twórcami OSM.
highway=motorway
Autostrady (oznakowane znakami ) i drogi ekspresowe dwujezdniowe (oznakowane znakami ), posiadające pas awaryjny.
Uwaga: w przypadku tego typu dróg wymagane jest uzupełnienie informacji o ich klasie technicznej (patrz poniżej)
highway=trunk
Drogi bezkolizyjne jedno- i dwujezdniowe (zarówno w miastach jak i poza nimi), niespełniające warunków dla motorway
. Drogi wyróżniające się parametrami technicznymi, pozwalające na szybkie i komfortowe przemieszczanie się. W warunkach polskich są to w szczególności:
- dwujezdniowe autostrady i drogi ekspresowe nieposiadające pasa awaryjnego,
- wszystkie drogi ekspresowe jednojezdniowe,
- bezkolizyjne jedno- i dwujezdniowe drogi nie będące autostradami ani drogami ekspresowymi, zarówno w miastach jak i poza nimi,
- kolizyjne dwujezdniowe drogi wyprowadzone poza obszar zabudowany, pod warunkiem, że liczba miejsc kolizyjnych jest stosunkowo niewielka.
Przykłady dróg typu trunk
- Droga A4 na zachód od Wrocławia, droga S6 na odcinku obwodnicy Trójmiasta (autostrady i drogi ekspresowe o niskich parametrach - nieposiadające pasa awaryjnego)
- Droga S22, droga S19 na odcinku Sokołów Małopolski - Jasionka (drogi ekspresowe jednojezdniowe)
- Obwodnica Ostródy w ciągu drogi 16, droga 16 na odcinku Biskupiec - Borki Wielkie (drogi spełniające wszystkie warunki dla motorway z wyjątkiem oficjalnego oznakowania jako autostrada lub droga ekspresowa)
- Drogowa Trasa Średnicowa w aglomeracji górnośląskiej, DK88 w aglomeracji górnośląskiej, DK1 w Tychach, Trasa Generalska w Białymstoku, Trasa Siekierkowska w Warszawie (bezkolizyjne drogi przelotowe przez miasta i aglomeracje)
- Droga łącząca Łódź z S14, droga łącząca Lublin z S12/S17/S19, droga łącząca Poznań z S11, droga łącząca Gdańsk z S7, droga łącząca Bydgoszcz z S10 (bezkolizyjne drogi łączące miasta z pobliskimi autostradami)
- DK15 obwodnica Inowrocławia, DK94 obwodnica Tarnowa, DK78 obwodnica Jędrzejowa, DK61 obwodnica Serocka, DK18 (dwujezdniowe, bezkolizyjne odcinki dróg poza obszarem zabudowanym; najczęściej obwodnice miast)
- DK8 Augustów - Raczki, DK74 obwodnica Bełchatowa, DK50 obwodnica Żyrardowa (jednojezdniowe, bezkolizyjne odcinki dróg poza obszarem zabudowanym; najczęściej obwodnice miast)
- Droga krajowa 1 między Piotrkowem Trybunalskim a Częstochową (dwujezdniowa droga o profilu autostrady, wyprowadzona poza obszar zabudowany, z nielicznymi skrzyżowaniami kolizyjnymi)
highway=primary
Drogi ważne w skali kraju, niespełniające wymagań dla motorway
ani trunk
. Większość dróg krajowych, niektóre ważne drogi niższych kategorii oraz najważniejsze drogi wlotowe i przelotowe w dużych miastach (ponad 150 tys. mieszkańców).
Przykłady dróg typu primary w dużych miastach
- Druga rama komunikacyjna w Poznaniu, ciąg ulic wokół centrum Łodzi (obwodowy ciąg dwujezdniowych arterii wokół centrum miasta)
- Wisłostrada w Warszawie, główna arteria komunikacyjna Trójmiasta, trasa W-Z w Lublinie (na odcinku częściowo kolizyjnym) (główne drogi przelotowe)
- Ciąg ulic dojazdowych do węzła Kraków Przewóz, ulica Rokicińska w Łodzi, DW762 Chęciny - Kielce, główna trasa wlotowa do Lublina od północy (główne drogi dojazdowe do miast od pobliskich autostrad)
Przykłady dróg o kategorii niższej niż krajowa, które mogą być oznaczone jako primary
- DW935 w Żorach, dawna DK3 w Lubinie (drogi stanowiące połączenie drogi typu primary z pobliską autostradą)
- Zachodnia obwodnica Nowego Sącza (droga o dobrych parametrach łącząca kilka pobliskich dróg typu primary)
- DW677 (droga wykorzystywana przez tranzyt międzynarodowy)
- DW332 (droga stanowiąca ciągłość z drogami typu primary/trunk w sąsiednich państwach)
highway=secondary
Mniej ważne drogi, uzupełniające główną sieć drogową. Drogi ważne w skali województwa (regionu). Większość dróg wojewódzkich, niektóre mniej ważne drogi krajowe, ważniejsze drogi niższych kategorii, a także najważniejsze drogi wlotowe i przelotowe w średnich miastach (50-150 tys. mieszkańców) i główne drogi międzydzielnicowe w dużych miastach.
Przykłady dróg typu secondary w dużych miastach
- Trasa przelotowa przez śródmieście Rzeszowa
- Trasa przelotowa przez śródmieście Wrocławia
- Trasa przelotowa przez śródmieście Poznania
- Ulica Lazurowa w Warszawie
- Ulica Patriotów w Warszawie
Przykłady dróg typu secondary w średnich miastach
- Główna droga przelotowa przez Inowrocław
- Główna droga przelotowa przez Piotrków Trybunalski
- Główna droga wlotowa do Stargardu od strony Szczecina
- Główna droga wlotowa do Piły od strony Poznania
Przykłady dróg krajowych, które powinny być oznaczone jako secondary
- DK56 (droga o marginalnym znaczeniu w krajowej sieci drogowej)
- DK63 na odcinku przygranicznym (brak możliwości przekroczenia granicy)
- DK94 w Bytomiu (ruch tranzytowy odbywa się obwodnicą)
Przykłady dróg o kategorii niższej niż wojewódzka, które mogą być oznaczone jako secondary
- Łącznik Świdnicy z DK5 (droga o dobrych parametrach, ważna w skali regionu)
- Droga Rzeczenica - Konarzyny (droga o dobrych parametrach stanowiąca przedłużenie i uzupełnienie sąsiednich dróg wojewódzkich)
- Droga Trzciel - Zbąszyń (droga łącząca autostradę z pobliskimi drogami krajowymi i wojewódzkimi)
- Droga z Jeleniej Góry do Karpacza (główna droga dojazdowa o dobrych parametrach do miejscowości turystycznej)
highway=tertiary
Drogi leżące poza główną siecią drogową, ale pełniące funkcję zbiorczą w skali powiatu. Najczęściej stanowią połączenia miast będących siedzibami powiatów z siedzibami gmin i siedzib gmin między sobą. Tertiary
to również najważniejsze ulice w małych miastach, główne ulice w średniej wielkości miastach oraz główne ulice osiedlowe w dużych miastach (którymi najczęściej porusza się komunikacja miejska).
Przykłady typowych dróg powiatowych, które powinny być oznaczone jako tertiary
Przykłady dróg wojewódzkich, które powinny być oznaczone jako tertiary
- DW117 (droga bez znaczenia w wojewódzkiej sieci drogowej)
- DW330 i DW104 (drogi bez znaczenia w wojewódzkiej sieci drogowej)
- Drogi wojewódzkie w rejonie Sztumu i Kwidzyna (drogi bez znaczenia w wojewódzkiej sieci drogowej)
Przykłady dróg typu tertiary w miastach
- Busko-Zdrój (główne ulice miasta)
- Bytom (drogi międzyosiedlowe)
- Warszawa (drogi niebędące głównymi arteriami)
highway=unclassified
Drogi uzupełniające sieć drogową, o najniższym stopniu ważności w tej sieci. Ważne są tylko w skali gminy i łączą ze sobą wsie. Najczęściej wąskie, o niskich parametrach. W miastach są to mało ważne ulice, niebędące residential
(patrz poniżej). Zasadniczo drogi utwardzone, ale nie jest to warunek konieczny. Jeśli jedyna droga dojazdowa do danej miejscowości jest nieutwardzona, to również powinna być oznaczona jako unclassified
. W przypadku dróg nieutwardzonych warto uzupełnić znacznik surface=*.
Przykłady dróg typu unclassified
highway=residential
Ulice nieistotne z punktu widzenia sieci połączeń drogowych, których główną funkcją jest dojazd do zabudowy mieszkaniowej/biurowej/przemysłowej. Nie pełnią funkcji przelotowych; używane są zazwyczaj jedynie przez osoby mieszkające bądź pracujące przy danej ulicy. Mogą być zarówno utwardzone, jak i nieutwardzone. W przypadku dróg nieutwardzonych warto uzupełnić znacznik surface=*.
Uwagi
Drogi typu residential
nie są odpowiednikiem unclassified
w obszarze zabudowanym.
Jeśli ulica oznakowana jest jako strefa zamieszkania (pieszy może się poruszać swobodnie po całej szerokości ulicy i ma pierwszeństwo przed pojazdami), to należy zamiast residential
oznaczyć ją jako highway=living_street.
Przykłady dróg typu residential
highway=service
Drogi (często ślepe) zapewniające dojazd do obiektów takich jak: pojedyncze budynki, parkingi, stacje benzynowe, obiekty przemysłowe itp. Ich jedyną funkcją jest dojazd do danego obiektu.
Przeznaczenie drogi można uszczegółowić używając znacznika service=* (szczegóły są podane na podstronie dotyczącej tego znacznika).
Przykłady dróg typu service
- Dojazd do pojedynczego budynku
- Dojazd do supermarketu
- Alejka parkingowa
- Drogi wewnętrzne zakładu przemysłowego
- Droga serwisowa autostrady, niepełniąca żadnej funkcji dla ruchu lokalnego
highway=track
Drogi polne i leśne (najczęściej nieutwardzone) o szerokości odpowiedniej dla co najmniej jednego samochodu (węższe drogi oznacz highway=path). Służą tylko rolnikom i leśnikom; nie pełnią funkcji dojazdowej do zabudowy mieszkaniowej. Jakość drogi można dokładniej opisać za pomocą tracktype=*.
Uwaga
Znacznik track
nie służy do oznaczania nieutwardzonych dróg niebędących dojazdem do pól uprawnych czy lasów. Takie drogi oznacz unclassified
, residential
lub service
w zależności od pełnionej przez nie funkcji.
Przykłady dróg typu track
Łącznice
Fragmenty węzłów drogowych oraz niektóre fragmenty skrzyżowań jednopoziomowych powinny być oznaczane przy pomocy klucza highway=*_link
, gdzie gwiazdka oznacza wybrany typ drogi (od motorway
do tertiary
). Szczegółowe zasady stosowania tego typu znaczników są opisane w poświęconym im artykule.
Klasyfikacja urzędowa dróg
W tej sekcji opisano pokrótce urzędową klasyfikację dróg w Polsce i sposób oznaczania tych informacji w OpenStreetMap.
Kategorie dróg w Polsce
Kategoria drogi określa jej prawnego zarządcę. Kategorie dróg występujące w Polsce są następujące[1]:
- drogi krajowe (2),
- drogi wojewódzkie (4),
- drogi powiatowe (6),
- drogi gminne (7),
- drogi wewnętrzne.
Znacznik highway:category:pl=*
służy do przechowywania informacji o kategorii drogi. Jako jego wartość należy wpisać liczbę zgodnie z powyższym wykazem. Liczby te odpowiadają przyjętemu w Polsce sposobowi oznaczania poziomów administracyjnych. Znacznik ten jest wymagany dla dróg oznaczonych jako motorway
lub trunk
.
Klasy techniczne dróg w Polsce
Klasa techniczna jest związana z parametrami technicznymi drogi (takimi jak: szerokość pasa ruchu, prędkość projektowa, dopuszczalne promienie łuków, nachylenia podłużne itp.). W Polsce wyróżnia się następujące klasy techniczne dróg[2]:
- autostrady (A),
- drogi ekspresowe (S),
- drogi główne ruchu przyspieszonego (GP),
- drogi główne (G),
- drogi zbiorcze (Z),
- drogi lokalne (L),
- drogi dojazdowe (D).
Do przechowywania informacji o klasie technicznej drogi służy znacznik highway:class:pl=*
. Jako jego wartość należy wpisać oznaczenie literowe klasy drogi (jak w powyższym wykazie). Znacznik ten jest wymagany dla dróg oznaczonych jako motorway
lub trunk
. W przypadku pozostałych dróg informacja o ich klasie może być trudna do ustalenia.
Odnośniki
- ↑ USTAWA o drogach publicznych http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170002222/U/D20172222Lj.pdf
- ↑ ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20160000124/O/D20160124.pdf